Sevgili okurlarımız sizlere vergi çeşitleri nelerdir detaylı şekilde açıklamadan önce vergi nedir? Kelime anlamı olarak neyi ifade eder bunu kısaca açıklayalım.
Vergi nedir; kamunun ihtiyacı olan hizmetleri karşılamak amacı ile kişi ya da kuruluşlardan vergi kanunları esaslarına dayanılarak toplanan paradır. Vergi devlet ve özel kamu kuruluşlarının, kamu hizmetleri için gerekli olan maddi giderleri karşılamak adına kişilerden kanun esaslarına dayanılarak alanın paralar bütünüdür. Vergi anayasamızda yer alan kurallar gereği herkesin gelir düzeyine göre ödemekle yükümlü olduğu bir vatandaşlık görevidir.
Vergi Çeşitleri
- Gelir Vergisi
Vergi usulleri kanunun birinci maddesine göre, gerçek kişilerin elde etmiş oldukları gelirler gelir vergisine tabidir. Gelir bir vatandaşın bir yıl süre zarfı içerisinde elde etmiş olduğu kazançların ve iratların safi tutarıdır.
Gelir sınıfına giren kazanç ve iratlar şu şekildedir;
- Ticari faaliyetler ile elde edilen kazançlar.
- Zirai faaliyetler sonucu elde edilen kazançlar.
- Bir hizmet için alınan ücretler.
- Serbest meslek sonucu elde edilen kazançlar.
- Gayrimenkul için kullanılan sermaye iratları.
- Menkul sermaye iratları.
- Tüm kazanç ve iratlar. - Kurumlar Vergisi
Ortak sermayeli şirketler, kooperatif kuruluşları, iktisadi kamu kuruluşları, dernek ve ait olan iktisadi faaliyetler yürüten işletmeler ve iş ortaklarının elde etmiş oldukları kazanç tutarları kurumlar vergisi çerçevesinde ele alınır. - Katma Değer Vergisi
Türkiye Cumhuriyeti Devlet’ i sınırları içerisinde yürütülen ticari, zirai ve serbest meslek işlemleri içerisinde yapılan satış ve hizmetler, her çeşitten hizmet ve ürün ithalatı ile vergi usul kanununun birinci maddesinde geçmekte olan teslim ve hizmetler katma değer vergisinin içeriğini oluşturmaktadır. Katma değer vergisi ülkemizde genel harcamalar üzerinden tahsil edilen ve en çok kullanılan vergi çeşididir. Bir ürün veya hizmetin ilk üreticiden son tüketiciye ulaşma evrelerine kadar oluşturulmuş olan KDV’ i oluşturmaktadır. - Özel Tüketim Vergisi
Özel tüketim vergisi kanunda ekli olarak “ (I) sayılı listedeki malların ithalatçıları veya rafineriler dahil imal edenler tarafından teslimi, (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanların ilk iktisabı, (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanlar ile (III) ve (IV) sayılı listelerdeki malların ithalatı veya imal ya da inşa edenler tarafından teslimi, (I), (III) ve (IV) sayılı listedeki mallar ile (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanların özel tüketim vergisi uygulanmadan önce müzayede yoluyla satışı “
Bir defa alınmak kaydı ile özel tüketim vergi çeşidi içerisinde yer almaktadır. - Damga Vergisi
Damga vergisi yine vergi usulleri kanunun birinci maddesinde yer alan tabloda adı geçen kağıtlar damga vergisine tabidirler. Bu kanundaki kağıtlar olarak ifade edilen terim, yazılmak imzalanmak ya da imza ile aynı karşılığa gelen bir işaret bırakmak durumu ile düzenlenmiş olan ve herhangi bir hususa ispat etmek ya da belli etmek için gösterile bilecek olan belge ile elektronik imza kullanma yöntemi ile sanal ortamda ve elektronik bir veri olarak oluşturulan belge türlerini ifade etmektedir. - Motorlu Taşıtlar Vergisi ( M T V )
Motorlu taşıtlar vergisi yani halk arasında mtv olarak bilinen vergi Türk Vergi Usulleri kanunun beşinci ve altıncı maddelerinde yazılı olarak ifade edilen , Karayolları trafik kanunu gereğince trafik şube müdürlüklerine ya da trafik şube bürolarına kayıt ve tescil ettirilmiş bulunan kara yollarını kullanan kara taşıtları, Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından kayıt edilmiş ve tescil edilmiş durumda olan uçak ve ulaşım için kullanılan helikopterler Türk vergi kanunu gereğince motorlu taşıtlar vergisine tabidir ve ödemek zorundadır. Vergisi ödenmemiş kara yolu araçları ya da hava yolu araçları devlet tarafından vergisi ödenene dek el koyula bilmektedir. Hem karayollarına hem de hava yollarına çıkmadan önce araçların tüm vergileri eksiksiz şekilde ödenmek durumundadır. - Emlak Vergisi
Türkiye sınırları içerisin de yer alan binalar vergi usulleri kanuna göre bina vergisine tabi olup ödemek zorundadırlar. Vergi kanunun da bina olarak nitelenen taşınmaz türü ister deniz ya da göl üzerinde olsun ister sabit olarak kullanılan bir inşaat olsun tümünü kapsamaktadır. Bu tür binalara sahip olan kişi ve kuruluşlar noter ya da belediyede herhangi bir işlem yapabilmek için emlak vergisini ödemek ile yükümlüdür. Senede iki defa olmak üzere bina ve belediye türüne göre değişlik gösteren emlak vergisi fiyatları diğer vergilere oran ile uygun seviyededirler. Bina taşınmaz ya da herhangi bir gayrimenkul sahibi olan kişi ve kuruluşlar, gayrimenkulü hangi bölgede ise o bölgedeki belediyeden emlak vergilerini ödeye bilmektedirler. Gelişen teknoloji ile birlikte emlak vergisinin ödenme noktaları sadece belediyeler değil online olarak da devlet kurum ve kuruluşlarının ilgili siteleri üzerinden gerçekleştirile bilmektedir. Gayrimenkulünün bulunduğu bölgeye uzak ya da erişemeyecek kişiler için büyük bir kolaylık olan bu durum geciken ve ödenmeye emlak vergilerinin de önüne bir nebze geçmiş durumda. Gayrimenkulünün bulunduğu bölgeye gelemeyecek durumda olan kişilerin eskiden kullandığı noterler aracılığı ile verilen vekalet name ile gerçekleştirilen vergi ödemeleri teknolojinin gelişmesi ile yerini online ödemelere bıraktı. Vekalet namenin getirdiği bir çok sorunu da ortadan kaldıran bu sistem vatandaşlara da büyük bir kolaylık sağlamış oldu.
Ülkemizde ki vergi çeşitleri bu şekildedir. Komşu ülkelerimiz ve dünyada bir birinden farklı bir çok vergi çeşidi olmasına karşın ülkemizde bu başlıklar altında vergiler tüm hepsini kapsamaktadır. Örnek vermek gerekir ise Japonya da otopark vergisi devlet tarafından alınmaktadır.
