Damga Vergisi Nedir?

Damga vergisi nedir? Damga vergisi kurumlar ile kurumlar arasında, kişiler ile kişiler arasında ya da kurumlar ile kişiler arasında hukuki ve resmi işlemleri belgelemekte olan kağıtlardan alınan vergiler anlamına gelmektedir. Burada bahsedilen kağıt kelimesi, yazılıp imzalamak ya da imza yerine geçmekte olan herhangi bir işaret konmak sureti ile düzenlenmekte olan ve herhangi bir durumu ispat ya da belli etmek için elektronik imza kullanılarak ibraz etmek ve aynı zamanda elektronik veri şeklinde oluşturulan bilgi ve belgeleri ifade etmektedir. Damga vergisinin alınabilmesi için gerekli olan bazı şartlar mevcuttur. Damga vergisinin alınabilmesi bahsedilen kağıdın ibraz edilebilinmesi, imzalanabiliyor olması ya da imza yerine geçebilecek ibarelerin olması ve hüküm içermesi gerekmektedir.  Bunun sonucunda damga vergisi nedir sorularının yanıtlarını vermiş bulunmaktayız.

Damga vergisinin mükellefleri kimlerden oluşmaktadır?

Damga vergisi mükelleflerini oluşturan kişiler bahsi geçen kağıtları imza eden kişilerdir. Bu işlemler resmi daireler ile kişiler arasında yapılıyor ise bunların arasındaki işlemlere ait kağıtların damga vergisini kişiler öder. Yabancı memleketlerle Türkiye’deki yabancı konsolosluklarda ve elçiliklerde düzenlenmekte olan kağıtların vergisini ise Türkiye’de bu kağıtları resmi olan dairelere ibraz eden kişiler ödemekle yükümlü haldedirler. 

Damga vergisi oranları ve ücretleri nelerdir kaça ayrılır?

Damga vergisine tabi kağıtlar içerisinde akitlerle ilgili kağıtlar yer almaktadır. Bu da belli parayı ihtiva eden kağıtlar ve belli parayı ihtiva etmeyen kağıtlar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. İlk başta yer almakta olan belli parayı ihtiva eden kağıtlar şu şekildedir;

• Kefalet, rehin senetleri ve teminat ve binde 9,48 oranındadır.
• Tahkimnameler ve sulhnameler ve binde 9,48 oranındadır.
• Mukavelenameler, temliknameler ve taahhütnameler ve binde 9,48 oranındadır.
• Fesihnameler (belirli bir parayı ihtiva etmekte olan bir kağıda taalluk edenler de dahil olmaktadır.) ve binde 1,89 oranındadır.
• Karayolları Trafik Kanunu uyarınca tescil edilmiş ve kayıt edilmiş ikinci el araçların satışı ve devir işlemlerine ilişkin sözleşmeler ve binde 1,89 oranındadır.
• Kira mukavelenameleri (mukavele süresine bağlı olarak kira bedeli üzerinden ) ve bide 1,898 oranındadır.

İkinci olarak belli parayı ihtiva etmeyen kağıtlar ise şu şekildedir;

• Sulhnameler ve 47,80 TL tutarındadır.
• Tahkimnameler ve 48,80 TL tutarındadır.
• Kararlar ve mazbatalar.
• Turizm işletmeleri ve seyahat acentelerinin aralarında düzenlemiş oldukları kontenjan sözleşmeleri ve 268.50 TL tutarında olmaktadır.

Damga vergisi nasıl ve ne zaman ödenmelidir?

Damga vergisi düzenlenir iken pul yapıştırılması gerekmektedir. Pul yapıştırıldıktan sonra makbuz karşılığı basılı damga konulması ya da istihkaktan kesinti yapılması şekillerinden biri ile ödenmektedir. Ödenme konusu ise basılı damga konulması şekli ile ödeme ya da makbuz verilmesi şekli ile ödeme olarak ikiye ayrılmaktadır. Basılı damga konulması şekli ile ödeme şu şekillerde olmaktadır;

• İbra ve makbuz senetleri
• Ulaştırma ile ilgili kağıtlar
• Faturalar
• Maliye bakanlığının müsaadesi alınmak şartı ile vergiye mecbur olan diğer kağıtlar
• Havagazı, elektrik, su ve telefon abonman mukavelenameleri
• Havagazı, elektrik, su ve telefon abonman mukavelenameleri

Diğer bir ödeme şekli olan makbuz verilmesi şekli ile ödeme ise şu şekillerde olmaktadır;

• Maliye bakanlığı tarafından belirlenmiş olan mükellefler, kuruluşlar ve kurumlar tarafından bir ay içerisinde düzenlenmekte olan kağıtların vergileri.
• Yukarıda anlatılan hallerde, kağıdın düzenlendiği tarihi izleyen 15 gün içerisinde vergi dairesinde bir beyanname ile bildirilir ve bununla aynı sürede ödenmektedir.

Damga vergisinde bulunan sorumluluklar ve cezalar

Vergiye tabi olan kağıtlar eğer ödenmez ise ya da gereğinden eksik tutarda ödenir ise verilmesi gereken belirli bir tutarda ceza bulunmaktadır. Birden fazla kişi tarafından imzalanmış olan kağıtlara ait bulunan vergiler ve cezaların tamamından imza edenler müteselsilen sorumlu bulunmaktadırlar. Bunların arasında eğer vergiden hariç olanlar da bulunuyor ise bunlar Damga Vergisinin noksan ödenmesini gerektirmemektedir. Eğer makbuz karşılığında ödeme yapılacak ise, makbuz karşılığında ödeme yapacak olanlar, taraf oldukları durumlara ilişkin kağıtlara ait verginin ödenmesinden ve beyanından sorumlu bulunmaktadırlar. Verginin eksik ödenmesi ya da hiç ödenmemesi durumunda cezai işlemler bulunmaktadır. Cezaları ödeyecek kişiler ise sorumlu olan kişilerdir.

Noterler tarafından ya da resmi daireler tarafından düzenlenmekte olan vergiler ya da dairede bırakılan ve Damga Vergisi hiç alınmayan ya da eksik alınan kağıtların vergisi kişilere yani cezası düzenleyenlere ait olmaktadır. Damga vergisinde istisnalar bulunmaktadır. Bu istisnalar hakkında bilgi sahibi olmak için Damga Vergisi Kanunun gerekli kısımları incelenmelidir.

Sözleşmede bir bedel yazmakta ise vergi nispi, olarak adlandırılmaktadır. Yani bu da demek oluyor ki sözleşme bedelinin belirli bir oranı kadar, sözleşmede yer almayan herhangi bir değer için ise maktu terimi kullanılmaktadır. Bu da demek oluyor ki sabit bir rakam olarak ödenmesi gerekmektedir. Ödenecek olan bu vergi tutarlarının bedelleri Damga Vergisi Kanunu olarak daha önce de bahsettiğimiz kanuna göre içerisinde sözleşme türlerine göre belirlenmiş olan detaylı bilgiler yer almaktadır. Damga vergisi, ortada kaç adet sözleşme bulunmakta ise o kadar ödenmektedir. Benzer bir durumda tek bir sözleşmede bulunan birbirinden bağımsız durumdaki birden fazla anlaşma hükmü var ise damga vergisi her anlaşma üzerinden alınmaktadır. Tüm bunların sonucunda da damga vergisi nedir sorunun cevabını ayrıntılı olarak işlemiş bulunmaktayız.