Ürünlerin yaşam eğrisi, her bir üründe farklı derecede gerçekleşir. Her bir ürün için geçerli olan kavramlardan birisidir. Bütün ürünlerde belirli bir yaşam döngüsü vardır. Bu yaşam döngüsünü yönetebilmek çok önemli olduğu gibi, yaşam döngüsü süresini uzatmak yapılan çalışmalar kapsamında değişiklikler gösterir. Ürün satışında birkaç ürün belirleyip devamlı olarak o ürünlere odaklanmak yeterli ve sağlıklı değildir. Çünkü belirli bir zaman sonra o ürünlerin değeri azalır ve bu durum da kârlılığı azaltmakla beraber bir de marka değerini düşürür. Bu sebeple ürünün yaşam eğrisi yönetimini yapmak ve belli aralıklar ile yeni ürünlere yönelmekte oldukça fayda vardır.
Ürünlerde Yaşam Eğrisi Nedir?
Ürünlerde yaşam eğrisi, söz konusu ürünün üretim aşamalarından başlayıp ardından pazara girişine kadar süren ve ürünün görmüş olduğu talebin azalması ile birlikte ürünün yok oluşuna dek geçen süreyi tanımlar.
Her bir ürünün kendisine ait yaşam döngüsü vardır. Bu yaşam döngüsü sektörlere göre değişebilirken aynı zamanda tüketicilerin trendlerine, rekabet yarışına ve teknolojiye göre de değişiklik gösterir. Bunlarla birlikte pazarlama ile reklam çalışmaları da bu yaşam döngüsüne direkt olarak etki edebilir.
Ürünlerin yaşam eğrisi, yapılan birtakım çalışmalar ile uzatılabilir. Ürünlere olan talebi artırmak, rekabet yarışında ön plana çıkmak ile pazarda belirli bir paya sahip olmak bu süreç içinde oldukça etkilidir.
Ürünlerin Yaşam Eğrisi Döngüleri Nelerdir?
Ürünlerin yaşam eğrisi altı farklı aşamada gerçekleşmektedir. Bu aşamalar şu şekildedir:
- Ürünün geliştirilmesi
- Ürünün piyasada tanıtımı
- Pazar payı alması ve büyümesi
- Ürünün zirve dönemi
- Pazardaki doygunluk dönemi
- Düşüşe geçme dönemi
Bu aşamaları detaylı bir şekilde ele alacağız.
Ürün Geliştirme
Adından da anlaşıldığı üzere bir ürünün yaşam eğrisi, o ürünün geliştirilmesi ile başlar. Arka planda yapılan testler, Ar-Ge (Araştırma ve Geliştirme) çalışmaları, ürünün prototipinin geliştirilmesi, prototip örneklerinin yatırımcılara ve şirket çalışanlarına gösterilmesi ve kabul gören prototiplerin üretim sürecine girişi işlemleri ürünün geliştirilme aşamasının içinde yer alır.
Bu süreç, Ar-Ge (Araştırma ve Geliştirme) çalışmaları ve yapılan testlerin içeriğine göre uzar ya da kısalır. Aynı zamanda da pazardaki rekabet yarışında ürün geliştirme sürecini etkileyebilir.
Ürünün Piyasada Tanıtımı
Ürünün yaşam eğrisi, piyasaya tanıtış süreci ile birlikte başlamış olur. Çünkü ürünün tüketicilere ilk kez sunulmuş olması bu aşamada gerçekleşir. Yapılan çalışmaların, süreci uzun tutmak adına önemli vasıfları vardır.
Bu süreç içinde, ürün piyasaya sunulduktan sonra reklam ile pazarlama çalışmalarına ağırlık vermek gerekir. Bu çalışmalar ile ürün, tüketicilere tanıtılmalıdır ve böylece ürüne talep yaratılmalıdır. Doğru hedef kitle çalışmaları ile ürüne ilgi duyabilecek tüketicilere ürün ulaştırılmalıdır. Farklı içerik çalışmaları ile ürüne olan ilgi artırılmalıdır.
Pazar Payı Alması ve Büyümesi
Bu süreç içinde tüketiciler söz konusu ürünü kabullenmiş olurlar. Ürünün yaşam eğrisi, ürünün pazar içinde kendisine yer bulması ile kabul görmesi şeklinde devam eder. Bu da yapılmakta olan pazarlama çalışmaları sonunda ürüne olan talep artışını ve satış grafiğindeki artışı gösterir.
Pazar içinde ürün kendine daha çok yer bulduğunda ce satış arttığında rekabet yarışında da hareketlenme olmaya başlar. Üründeki başarıyı gören başka firmalar da benzeri yatırımlar yapmak adına çalışmalar sürdürmeye başlarlar.
Bu dönem içinde pazarlama çalışmaları, ürün satın almaya yönlendirme yerine marka imajı ve ürün güvenirliği üzerine yoğunlaşır. Bunun sebebi ise rakip firmaların devreye giriyor olması ve ardından pazardaki payı elde tutmak ile rakiplerden farklı olan yanları öne çıkarmaktır.
Ürünün Zirve Dönemi
Ürünün zirve dönemi sürecinde satış grafiğinin yükselişi durur ve artık grafik düz bir çizgide ilerlemeye başlar. Satışların içinde beklenmeyen artışlar olmadığı ve olmayacağı gibi ürün bir yandan doygunluğa da ulaşmaya başlar. Ürünün yaşam eğrisi süreci ürünün düşüşe geçmesi zamanından önce sondan ikinci adım olur diyebiliriz.
Rakiplerin de pazara girmesi ve alternatif sayısının artması ile birlikte firmalar, rekabet yarışında üst sırada kalmak ve ürünün satışlarını devam ettirmek adına bu süreç içinde ürün fiyatını aşağı çekerler.
Bu süreç içinde firmalar bazı dersler çıkarırlar. Ürünlerin lanse edilişi, pazarlama ve talep yaratma aşamaları, denenmiş olan reklam modelleri, fiyatlandırmadaki stratejiler ve benzeri pek çok konu üstünde analiz yapılmalı ve bir adım sonraki ürün lansmanı için güncel stratejiler geliştirilmelidir.
Pazardaki Doygunluk Dönemi
Zirve dönemi ile birlikte ürünün yaşam eğrisi pazar içindeki doygunluk sürecine de girer. Rakip firmalar pazarda kendilerine yer bulup belirli birer pay almaya başlarlar. Ürün satışları ne artış ne de düşüş gösterir. Satış grafiği sabit bir çizgide ilerlemeye devam eder.
Bu süreç içinde tüketiciler ürünlere farklı firmalar üzerinden de ulaşabildikleri için, markalar ürünlerin özellikleri ile rakiplerinden ne gibi farklarla ayrıldıklarını öne çıkarmalılardır. Önemli olan buna yoğunlaşmaktır.
Düşüşe Geçme Dönemi
Ürünün yaşam eğrisi, düşüş dönemi ile sona gelmektedir. Bu dönem içinde tüketiciler ürüne gösterdikleri ilgiyi bırakırlar. Talebin azalması sebebi ile firmalar ürünün fiyatını da düşürmeye başlarlar. Bu süreç içinde ürünün değeri de düşer.
